گره زدن رتبه بندی با افزایش حقوق

به گزارش مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان،معاونت گفتمان سازی و مطالبه گری بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان زابل برای بررسی ابعاد مختلف طرح رتبه بندی معلمان که در هفته پیش هم پس از سال‌ها در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و رابطه آن در جهت ارتقای کیفی نظام آموزشی از سه مهمان جناب آقای دکتر حجت الاسلام والمسلمین محمدیان(رئیس مرکز مطالعات فقهی تعلیم و تربیت و ریاست سابق سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی)، جناب آقای دکتر بنیادی(استاد دانشگاه و پژوهشگر تعلیم و تربیت) و جناب آقای قائم‌پناه(معاونت گفتمان سازی و مطالبه گری مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان) دعوت به حضور به عمل آورد.

*صحبت های جناب آقای دکتر بنیادی

 

چرا رتبه بندی معلمان مهم است

 رتبه بندی مقدمه‌ای است برای ارتقای کیفیت نظام آموزش و پرورش و ایجاد رقابت سازنده، اجرای درست رتبه بندی کامل بیش از آن که مطالبه معلمان است باید مطالبه دولتمردان و مدیران آموزش و پرورش باشد، زیرا سرمایه انسانی اصلی ترین دلیل توسعه یک کشور است.

 

یکی دانستن رتبه بندی و نظام جبران خدمات، اولین خطای راهبردی در لایحه و قانون رتبه بندی

 چرا رتبه بندی فقط شامل معلمان حقوق‌بگیر دولتی شده است چون یک نگرش ناصحیح در اجرای رتبه بندی حکمفرماست که رتبه بندی را با نظام جبران خدمات یکی می‌دانند، رتبه بندی ما باید باعث بشود که معلمان انگیزه برای ارتقاء و بهبود خودشان داشته باشند اما آیا در این طرح رتبه بندی معلمان غیر دولتی شامل می شوند.

 

بی‌توجهی به برقراری عدالت بیرونی(بین دستگاهی) و تمرکز بر عدالت درونی(درون دستگاهی)،دومین خطای راهبردی در لایحه قانون رتبه بندی
 چرا معلم باید ۸۰ درصد مربی پایه یک دانشگاه تهران را بگیرد این هم عادلانه هم به نوعی تحقیر کل نظام آموزش و پرورش کشور است چون منزلت معلم را می آورد پایین، معلم باید به اندازه شایستگی خودش همانند همتای خودش در دانشگاه حقوق دریافت کند، شایستگی معلم تولید مقاله نیست بلکه تربیت انسان است، در نبود عدالت بیرونی هیچ انگیزه و ارتقا و توانمندی صورت نخواهد گرفت.

 

خلأ های رتبه بندی

با اجرای رتبه بندی باید فرایند های موازی همچون ارزشیابی، انتخاب معلم نمونه و ... مبتنی بر رتبه‌بندی و شاخص های رتبه بندی انجام شود.

 شاخص های عینی متناسب و دقیق، و گروه‌های تخصصی مرجع ارزیابی در اجرای درست رتبه‌بندی باشند.
 یکی از ضعف‌های دیگر رتبه بندی، مبنا قرار دادن ضمن خدمت، مدرک تحصیلی اشتباه است ما اینها را در بخش‌های دیگری پرداخت می‌کنیم، رتبه‌بندی را محدود کردن به پرداخت حقوق در حالی که در دانشگاه‌ها مزایای دیگری داده می‌شود،مانند به استاد دانشگاه بر اساس رتبه اتاق داده میشود، وام و سفر مطالعاتی خارج از کشور اما آیا به معلم هم چیزهایی داده میشود.

*صحبت های جناب آقای حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدیان

 

چرایی سند تحول و رتبه‌بندی

 

رتبه بندی اقدامی هست در جهت اجرای سند تحول بنیادین،نظام آموزش و پرورش ما دید که نمی‌تواند نیاز ما را در آینده فراهم کند،پس باید سندی نوشته می‌شد بر اساس نظام تربیت ایرانی و اسلامی،محور اصلی این سند تحول معلم است.

 

ثبات مدیریتی آموزش و پرورش

 

من سالها پیش در زمان گورباچف سفری به کشور شوروی داشتم و دیداری با وزیر آموزش شوروی این وزیر در کنار وزیر خارجه ۲۷ سال سابقه داشت که نشان می‌داد سیاست خارجه و آموزش در کشورهای توسعه یافته دستخوش تغییر مدیریتی و سیاستی در گذر زمان نمی‌شود،اما در کشور ما در یک دولت چهارساله چند بار وزیر آموزش و پرورش تغییر میکند.

 

لزوم مرجعیت علمی و فرهنگی معلم

 

تحول به واسطه معلم زمانی اتفاق می‌افتد که معلم مرجعیت علمی و فرهنگی معلم داشته باشد،یعنی معتمد مردم به لحاظ فکری و علمی باشد اگر ما دستگاه های مختلفی درست کنیم که معلم در آن حضور نداشته باشد تحول در آن دوامی نمی یابد،زمانی این مرجعیت تثبیت می‌شود که جامعه بپذیرد جایگاه معلم بالاتر است،این قدرشناسی از معلم باعث منزلت معلم می‌شود و به دو عامل بستگی دارد.

۱.خود او در جهت ارتقای توانایی‌های علمی و فرهنگی تلاش کند.
۲.زمینه ها را باید دستگاه‌های ذیربط برای معلم فراهم کنند،معلمی که مشکل معیشتی داشته باشد فرصت و انگیزه برای ارتقای خودش نمی یابد.

 

نظام پرداخت باید عادلانه باشد

 

 ما انواع معلم داریم با سابقه،کم سابقه،معلم ابتدایی،متوسطه اینها را باید طبقه بندی کنیم. در پرداخت اولین موضوعی که مطرح می‌شود این است که نظام پرداخت عادلانه باشد هر کس به اندازه تلاشش بهره‌مند شود، آیا به این صورت هست؟یعنی معلم به اندازه تلاش یا رفع نیازشان حقوقش دریافت می‌کند؟خیر

 

تفاوت های که بین معلمان هست با آن به چه صورت برخورد کنیم؟ 
آنچه به ذهن می‌رسد رتبه بندی است،طرح رتبه بندی برای ارتقای علمی و منزلت معلم هست اما به تبع آن باید حقوق معلم نیز افزایش پیدا کند.

 

رتبه بندی سکوی پرتاب

 

 من این رتبه‌بندی مصوب شده را یک قدم به جلو می دانم و یک سکوی پرتاب با وجود اشکالات آن زیرا شرایطی فراهم شده تا دولت و مجلس در این مسئله جدی وارد شوند، همین که فکر شده و یک مبنا مثلاً ۸۰ درصد مربی پایه یک دانشگاه تهران قرار داده اند،خوب است من این مبنا را قبول دارم نه مقیاس را،حقوق دانشگاهیان هرچه بالاتر برود به همان تبع حقوق معلمان هم بالا می‌رود و این اقدام خوبی است.

 

لزوم تاسیس سازمان نظام معلمی برای اجرای رتبه بندی

 سوال پیش می آید که این رتبه بندی را چه کسی باید انجام دهد؟ کارگزینی ها یا مانند همین انتخاب معلم نمونه سال باشد، در اینجا دو پیش‌نیاز لازم داریم:

۱.باید یک مرکز سنجش صلاحیت حرفه‌ای داشته باشیم
 ۲.یک مرکز نظارت داشته باشیم
اما اینها نباید دولتی محض باشد باید یک نهاد مدنی،صنفی،غیر انتفاعی وغیر سیاسی داشته باشیم، من خودم در سال ۸۴ این پیشنهاد را دادم و روی این طرح اصرار دارم، سازمان نظام معلمی که انتخابات آن با معلم باشد،آدم های صاحب صلاحیت باید بر روی این صلاحیت ها نظارت داشته باشند، بله عیب هایی در اجرای آن وجود دارد و این را یک متخصص و تذکر بدهد بهتر است تا کارگزینی یا معاون اداره آموزش و پرورش چون در این صورت معترض می شویم،اینکار اگر اتفاق بیفتد همنظام معلمی سر و سامان می گیرد هم هر کسی که بخواهد با عنوان معلم ارائه خدمت کند مانند مدرسان مراکز آموزشی غیر دولتی یا معلمان خصوصی این سازمان نظارت می کند و یا از حقوق آنان دفاع می‌کند.

 

چشم پوشی از تحصیلات عالیه و ادامه تحصیل معلمان

 

یکی از اشکالاتی که در این طرح وجود دارد، ادامه تحصیل معلمان است که به آن توجه نشده چه کسی گفته است که تدریس در دوره ابتدایی ساده‌تر از دوره دکتراست، بنابر تجربه خودم اتفاقاً سخت تر است، زیرا ما در دوره ابتدایی انسان تربیت می‌کنیم. چرا ما نباید دکترای علوم تربیتی در دوره ابتدایی داشته باشیم اگر معلمی دوست داشت با مدرک دکترا در دبستان تدریس کند، چرا ما نباید ما به ازای خدمتش را پرداخت کنیم و ادامه تحصیل معلمان را با این کار محدود می‌کنیم.
از آنجایی که معلمان با مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد را با مربی پایه یک دانشگاه مقایسه می‌کنند؛ ما معلمانی داریم با مدرک دکترا آن‌ها را با کدام گروه بسنجیم، پیشنهاد من این است که ما همین الان هیئت علمی خالی زیادی در دانشگاه فرهنگیان داریم بیایم و بر اساس صلاحیت علمی معلمان با مدرک دکترا برای این پست ها ساماندهی کنیم.

*صحبت های جناب آقای قائم پناه

 

غفلت حاکمیت از آموزش و پرورش

 برمیگردیم به عقب‌تر از موضوع بحث اصلی‌ترین چالش که ما مشاهده می‌کنیم به حاشیه رفتن تعلیم و تربیت است تقریباً بعد از انقلاب که ما اصلاحات اقتصادی و سیاسی داشتیم تعلیم و تربیت کلاً دور انداخته شده است،ما قبلاً جلساتی با نمایندگان مجلس داشتیم و برایشان از اهمیت تعلیم و تربیت و لزوم توجه به آن سخن می گفتیم جواب این آقایان این بود که ما ابتدا بیاییم به مسئله اقتصادی رسیدگی کنیم بعد که مسئله اقتصادی حل شد مسئله تعلیم و تربیت که بلند مدت است، رسیدگی کنیم.وقتی این نگاهی به تعلیم و تربیت باشد، در رتبه بندی هم طرحی را ایجاد می‌کنیم که سرشار از اشکال است.

 

گره زدن رتبه بندی با افزایش حقوق

 

آیا ما می خواهیم با رتبه بندی افزایش حقوق و بهبود معیشت را داشته باشیم یا نه در آن طرح انگیزه معلم را برای رشد و ارتقا خودش فراهم کنیم. متاسفانه در این طرح معیشت را گره زدند با رتبه‌بندی و به ابعاد دیگر کم توجهی شده اگر ما معتقدیم که رتبه بندی بر اساس سند تحول هست آیا این طرح می تواند در جهت سند و تحول باعث ارتقای کیفی نظام تعلیم و تربیت شأن و منزلت معلم شود.

 

رابطه رتبه بندی با منزلت

 

 ما در رتبه بندی پاداش رتبه را صرفاً به مسائل مالی آورده‌ایم آن هم اندک چرا معلم بر اساس رتبه خودش در تصمیم گیری و سیاستگذاری مشارکت داده نشود، یا معلم بر اساس رتبه خود در دانشگاه فرهنگیان مشغول به کار شود، ما الان در دانشگاه فرهنگیان کمبود استاد داریم از دانشگاه‌های دیگر استاد حق التدریس میگیریم.

 

جمع بندی و سخن پایانی مهمانان در خصوص عنوان برنامه

جناب آقای دکتر بنیادی

تا عدالت برون دستگاهی برقرار نشود این رتبه‌بندی جز ترمیم حقوق هیچ عاید دیگری ندارد و با توجه به این بودجه پیش‌بینی شده برای رتبه بندی دو سناریو را پیش‌بینی می‌کند ۱. یا دولت نمی‌خواهد رتبه بندی را در سال آینده اجرا کند
 ۲. یا در اجرای آن آنقدر سختگیرانه عمل می‌کند که معلمین کمی شامل این طرح شوند.